Ղարաբաղի փրկությունը Ռուսաստանի ապակազմակերպման մեջ է

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ստեղծումից ի վեր այդ գործընթացը վերածվեց պրոֆանացիայի, իսկ ԼՂՀ ինքնիշխանության հարցը պնդելն անվանվեց «հեղափոխական ռոմանտիզմ»: ԼՂՀ-ն դարձավ պրոֆանացիա, եւ նրա գոյատեւումը դարձավ չիմաստավորված իրողություն հայկական իշխող թիմի ձեռքում:

Ներկայում ԼՂՀ ինքնիշխանությունը դարձել է լիովին թշնամական գաղափար հայկական «էլիտայի» համար, որը վատ է պատկերացնում իրադարձությունների հնարավոր ծավալման որեւէ սցենար: Հայաստանի իշխանությունը մոբիլիզացրել է լավ վճարվող ռուսական ագենտուրային, որը կոչված է հավանություն տալ ինքնիշխանության գաղափարի չեզոքացմանը եւ լեգիտիմացնել ներկայիս իշխանությունները Երեւանում ու Ստեփանակերտում:

ԼՂՀ քաղաքական ղեկավարները բազմիցս հայտարարել են, որ իրենց գլխավոր նպատակը ԼՂՀ միջազգային ճանաչումն է: Ընդ որում, շարունակվում է համագործակցությունը Մինսկի խմբի հետ, որը վերջնականապես դադարել է լինել ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի արտաքին քաղաքականության միջոց եւ դարձել է Ռուսաստանի գործիք, որն օգտագործում է այն տարածաշրջանում իր ազդեցությունն ուժեղացնելու համար:

Ամենաշատը, որ կարողացել է անել Մինսկի խումբը՝ Երեւանի համաձայնությամբ հաստատել այսպես կոչված «մադրիդյան սկզբունքները», որոնք դարձել են ինքնիշխան գոյության հարցում Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի, եւ ընդհանրապես Հայաստանի ընդունակության կորստի կարեւոր լծակ:

Լիովին հասկանալի է, որ Մինսկի խմբի գոյության պայմաններում, որը ներառում է ուժի երեք կենտրոններ, ԼՂՀ միջազգային ճանաչումն անհնար է: Ո՞ր պետությունը կճանաչի ԼՂՀ-ն, եթե ուժի երեք կենտրոնները նկատի ունեն, որ այսպես կոչված հարցի լուծումը տեղավորվում է Հայաստանի համար մահացու «մադրիդյան սկզբունքների» շրջանակներում:

Միեւնույն ժամանակ, մադրիդյան սկզբունքների հաստատումից հետո քաղաքական-պատմական մասշտաբներով անցել է մի ողջ հավերժություն, եւ իրավիճակն աշխարհում փոխվել է արմատապես: Արեւմուտքի պետությունները չեն գործածում արտահայտությունը, թե Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի մասն է, բայց Ռուսաստանը մշտապես պահպանում է այդ թեզը քաղաքական բանավեճերի ամեն մի հարմար պահի:

Եվրատլանտյան հանրության համար ղարաբաղյան գործոնը Արեւմուտքի համար թշնամական Թուրքիայի ու նրա արբանյակ Ադրբեջանի էքսպանսիան զսպելու քաղաքականության կարեւոր բաղադրիչ է: Ռուսաստանի համար Լեռնային Ղարաբաղը դարձել է մանրադրամ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ քաղաքական առեւտրում, եւ ասպարեզ, որտեղ ցուցադրաբար անտեսվում են Հայաստանի շահերը:

ԱՄՆ-ն եւ Ֆրանսիան Մինսկի խմբում շարունակում են մասնակցել միայն մի պատճառով՝ չեն ցանկանում, որ Ռուսաստանը գերիշխանություն հաստատի Հարավային Կովկասում: Եվ կարծես թե, ելնելով այդ հանգամանքից, Մինսկի խմբի պահպանումը բխում է Արեւմտյան հանրության շահերից: Սակայն, իրականում դա թվացյալ հանգամանք է, եւ ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան Մինսկի խումբը դիտարկում են նախեւառաջ որպես Ռուսաստանի ազդեցության ուժեղացման գործոն, որը ձգտում է վճռել Հարավային Կովկասի ճակատագիրը:

Լիովին հասկանալի է, որ տվյալ դեպքում Արեւմուտքի իրական շահերը հանգում են Մինսկի խմբի վերացմանը եւ բանակցային գործընթացից Ռուսաստանի բացառմանը, ինչը ներկայում անիրական է թվում, քանի որ Հայաստանը շարունակում է աջակցել Ռուսաստանի սադրիչ նախաձեռնություններին:
Սակայն Մինսկի խումբը ԼՂՀ ինքնիշխանության ճանաչման գործընթացի միայն արտաքին հանգամանքն է: Երեւանում ու Ստեփանակերտում գտնվում են մարդիկ, որոնք լիովին բացառում են առանց Մոսկվայի հավանության ԼՂՀ ինքնիշխանության ճանաչման գործընթացի իրականացումը: Ընդ որում, դա համարվում է իրենց գոյության անայլընտրանքային հնարք:

Հայաստանի ղեկավարության քաղաքականությունը հանգեցրել է իրավիճակի, երբ Հայաստանի տնտեսական սպասվող աղետը՝ կապված Ռուսաստանի տնտեսական ու քաղաքական ճակատագրի հետ, համարվում է բարիք եւ երկրի ինքնիշխանության վերականգնման շանս: Պետք է ասել, որ Ռուսաստանը նվազագույն ջանքեր է գործադրել Հայաստանի վասալացման համար, որի քաղաքական ղեկավարությունն ինքն է հրաժարվել ինքնիշխանությունից: ԼՂՀ ի՞նչ ինքնիշխանության մասին կարող է խոսք լինել, եթե Հայաստանը ենթարկվել է վասալացման:

Ներկայում ԼՂՀ-ում իրերի վիճակի փոփոխության մասին դատելը միամտություն կլիներ, քանի որ բուրժուազիայի հարստացած խմբերը, որոնք Ստեփանակերտում հայտնվել են իշխանության, երկրի ճակատագիրը ենթարկել են իրենց անձնական ֆինանսական շահերին: Ընդ որում, Երեւանում ու Ստեփանակերտում իշխանությունները հենվում են երկրի ու սփյուռքի հայկական բուրժուազիայի վրա: Հայ հասարակությունը ենթարկվել է վուլգար էկոնոմիզացիայի եւ դադարել է գոյություն ունենալ որպես էթնիկ խումբ, որն ունի առանձին ազգային շահեր:

Այս հանգամանքների պարագայում ընդհանրապես իմաստ չունի՝ կա՞ Մինսկի խումբ, թե ոչ: Լեռնային Ղարաբաղը հասցրել են մանրադրամի վիճակի, եւ դա շատ լավ են հասկանում Անկարայում ու Բաքվում, եւ Հայաստանի ու ԼՂՀ-ի դեմ կատարվող սադրանքները մեծամասամբ պայմանավորված են դրանով:

Լեռնային Ղարաբաղի փրկությունը, ինչպես եւ Հայաստանի ինքնիշխանության վերականգնումը, անմիջականորեն կապված է Ռուսաստանի՝ որպես տնտեսական

սուբյեկտի ու պետության ապակազմակերպման հետ: Եթե հայ հանրությունը կամ այն կազմող խմբերը վերջանականապես չեն կորցրել մտածելու ունակությունը, պետք է դառնան Եվրատլանտյան հանրության գործընկերը, ի հեճուկս հայկական «էլիտայի» ու սպասարկող խմբերի, որոնք վաճառել են սեփական հայրենիքը:

ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ
Lragir.am